τι είναι η αφασία

Με τον όρο αφασία εννοούμε κάθε γλωσσική διαταραχή η οποία προήλθε εξαιτίας προσβολής του εγκέφαλου από εγκεφαλική αιμορραγία, εγκεφαλικό έμφρακτο, θρόμβωση με νέκρωση τμήματος του εγκέφαλου ,αγγειακό σπασμό με ισχαιμία, τραύμα του εγκέφαλου από τροχαίο ή εργατικό(σπανιότερα) ατύχημα, ή όγκο στον εγκέφαλο και εκφυλιστικής ασθένειας. Εξωτερικεύεται ως βλάβη της γλωσσικής έκφρασης, περιεχομένου και λειτουργίας της γλώσσας σε ένα ή περισσότερα στοιχεία του λόγου όπως : ελεύθερος λόγος, ονομασία, επανάληψη, ανάγνωση, γραφή, και βλάβη των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών όπως είναι η προσοχή, η σκέψη και η μνήμη.
Στο 97% των ανθρώπων (δεξιόχειρες) η περιοχή του εγκέφαλου που είναι υπεύθυνη για την χρήση του λόγου και της γλώσσας βρίσκεται στο αριστερό ημισφαίριο ενώ στο υπόλοιπο 3% των ανθρώπων βρίσκεται στο δεξί ημισφαίριο (αριστερόχειρες) στην ίδια ακριβώς θέση.
Λόγω κάποιας βλάβης που προαναφέρθηκε δημιουργούνται επιπλοκές στην κυκλοφορία του αίματος. Συγκεκριμένα τμήματα του εγκέφαλου που είναι υπεύθυνα για τον λόγο δεν λειτουργούν με αποτέλεσμα να νεκρώνονται τα κέντρα που είναι αρμοδία για την κατανόηση ή την έκφραση ή και τα δυο μαζί δυσκολεύοντας την επικοινωνία του ατόμου. Για τον περισσότερο κόσμο η ομιλία είναι κάτι φυσικό και η απώλεια της κάτι αδιανόητο. Ένα άτομο που έχασε την ικανότητα της ομιλίας έχει δυσκολίες να εκφράσει την προσωπικότητά του. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο λαθεμένο συμπέρασμα ότι το άτομο πάσχει από κάποια διανοητική καθυστέρηση ή βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους σύγχυσης. Οι δυσκολίες του στην επικοινωνία συχνά προκαλούν έλλειψη υπομονής και ανοχής από τους γύρω του. Έτσι η αφασία μπορεί να απομονώσει τον αφασικό σε βαθμό που δεν μπορούμε να φανταστούμε.
Η δυνατότητα βοήθειας που μπορεί να λάβει ο φασικός ασθενής αλλά και η οικογένεια του ώστε να καταλάβουν τι είναι η αφασία είναι να συμβουλευτούν Λογοθεραπευτή για να αξιολογήσει το εύρος του προβλήματος λόγου που έχει προκύψει και να προχωρήσει σε πρόγραμμα βελτίωσης και αποκατάστασης, πάντα σύμφωνα με την βαρύτητα της βλάβης που έχει συμβεί στον εγκέφαλο.
Στο ερώτημα ``ποτέ πρέπει να γίνει αξιολόγηση της διαταραχής του λόγου που έχει προκύψει.``. η απάντηση είναι άμεσα, μετά την διάγνωση από τους γιατρούς και εφόσον δεν κινδυνεύει η ζωή του ατόμου. Το οικογενιακο περιβάλλον θα λάβει οδηγίες για το πώς και τι πρέπει να κάνει διότι η συμμετοχή του στην διαδικασία επανάκτησης του λόγου είναι πολύ σημαντική.
Στην συνέχεια θα γίνει διαχωρισμός των ειδών αφασίας που υπάρχουν
α) ολική αφασία
β) κινητική αφασία ή αφασία του Broca
γ) αισθητική αφασία ή αφασία του Wernicke
δ) αφασία αγωγιμότητας
ε) αμνησιακη αφασία
στ) αισθητική διαφλοιώδης αφασία
ζ) κινητική διαφλοιώδης αφασία

σαν συνεχεία θα γίνει αναλυτική αναφορά στα χαρακτηριστικά και στην αντιμετώπιση τους.
Ξεκινώντας από την μορφή της : α) ολικής αφασίας όπου η βλάβη έχει προσβάλει το κέντρο της έκφρασης και το κέντρο της κατανόησης του λόγου, δηλαδή συνυπάρχουν τα δυο είδη, κινητική και αισθητική αφασία με αποτέλεσμα η επικοινωνία να είναι πολύ δύσκολη έως αδύνατη. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ασθενείς περνάν την ολική αφασία διότι στις πρώτες στιγμές της βλάβης τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα. β) η αισθητική αφασία ή αφασία του Wernicke (πρώτος παρατήρησε και περιέγραψε τα χαρακτηριστικά εκδήλωσης) έχει σαν βασικό χαρακτηριστικό την ανικανότητα του ασθενή να καταλάβει την ομιλία των άλλων. διότι η βλάβη έχει προσβάλει το κέντρο της κατανόησης του λόγου Ο ασθενής ενώ ακούει δεν μπορεί να καταλάβει τις λέξεις ή τις κατανοεί λανθασμένα, σαν να ακούει μια ξένη γλώσσα. Ο προφορικός λόγος έχει ροή αλλά οι λέξεις δεν βγάζουν νόημα , δηλαδή χρησιμοποιεί ανύπαρκτες λέξεις χωρίς ο ίδιος να έχει συναίσθηση ότι οι λέξεις αυτές που προφέρει δεν υπάρχουν. Ξεχνάει ονόματα αντικειμένων ή προσπαθεί να τα περιγράψει με ανύπαρκτες λέξεις. Επίσης στην γραφή και την ανάγνωση παρατηρούνται έντονες διαταραχές με παραλείψεις ή αλλαγή στην θέση των γραμμάτων και των συλλαβών. γ) κινητική αφασία ή αφασία του Boca (πρώτος παρατήρησε και περιέγραψε τα χαρακτηριστικά εκδήλωσης). To βασικό χαρακτηριστικό αυτής της μορφής είναι η ανικανότητα του ασθενή να μιλήσει μολονότι καταλαβαίνει την ομιλία των άλλων. Η βλάβη παρουσιάζεται στο κέντρο που είναι υπεύθυνο για την κίνηση του μηχανισμού άρθρωσης φθόγγων. Ο ελεύθερος λόγος παρουσιάζει έντονη διαταραχή στην ροή, δηλαδή δυσκολεύεται να αρθρώσει μια λέξη. Η ικανότητα της γραφής και ανάγνωσης εξαρτάται από το εύρος της βλάβης που έχει προκληθεί. δ) Η αφασία αγωγιμότητας έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την δυσκολία της επικοινωνίας του κέντρου της κατανόησης με το κέντρο της έκφρασης του λόγου με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συνεργασία και να παρουσιάζεται λόγος που ναι μεν έχει ροή αλλά ο ελεύθερος λόγος ,η συνομιλία και η επανάληψη λέξεων παρουσιάζουν φωνολογικές διαταραχές με αποτέλεσμα να αλλάζει το περιεχόμενο του λόγου και να μην γίνεται κατανοητό. ε) αμνησιακή αφασία .η μορφή αυτή χαρακτηρίζεται από την έντονη τάση του ασθενή να ξεχνάει και να μην μπορεί να ονομάσει αντικείμενα αλλά μπορεί να περιγράψει την χρήση που έχουν. Θεωρείται ήπια μορφή αφασίας και με καλή πρόγνωση. Η συγκεκριμένη μορφή μπορεί να θεωρηθεί στόχος από τον θεραπευτή όταν υπάρχει κάποια άλλη μορφή που τα χαρακτηριστικά είναι πιο έντονα. στ) αισθητική διαφλοιωδης αφασία. Τα χαρακτηριστικά αυτής της αφασίας είναι ότι ο ασθενής δεν θυμάται τις ονομασίες από αντικείμενα που θέλει να προφέρει αλλά και ούτε μπορεί να κατανοήσει τις λέξεις που μπορεί να επαναλάβει ο ίδιος. ζ) κινητική διαφλοιωδης αφασία. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της αφασίας είναι η αδυναμία του ασθενή να ενώσει λέξεις ώστε να έχει καλή ροή λόγου. Ο ασθενής μπορεί να ονομάσει πιο είναι το αντικείμενο που του δείχνουν αλλά δεν μπορεί να σχηματίσει πρόταση.
Η σωστή πρόγνωση για την εξέλιξη της αφασίας δεν θα πρέπει να γίνεται βιαστικά διότι οι περισσότερες αφασίες στην αρχή έχουν τα χαρακτηριστικά της ολικής αφασίας και αργότερα καταλήγουν σε αισθητική ή κινητική. Κάτι πολύ σημαντικό που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι τα αίτια που προκαλούν βλάβη στον εγκέφαλο και προβλήματα λόγου προκαλούν και κινητικά προβλήματα και χρειάζεται η συνδρομή του φυσιοθεραπευτή και του εργοθεραπευτη για την αντιμετώπιση τους
Στόχος των ασκήσεων για την αισθητική αφασία δηλαδή της κατανόησης του λόγου είναι να βοηθήσουν τον ασθενή να αναγνωρίζει και να κατονομάζει αντικείμενα. Όταν η αφασία είναι κινητική δηλαδή δυσκολία στην άρθρωση των λέξεων οι ασκήσεις έχουν σαν στόχο να κινητοποιήσουν τον ασθενή ώστε να αρχίσει να μιλάει.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω ότι το οικογενειακό περιβάλλον παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση. Οι ψυχολογική αστάθεια που παρουσιάζεται από τον ασθενή είναι κάτι αναμενόμενο γι`αυτο χρειάζεται υπομονή και δουλεία και τα αποτελέσματα δεν θα αργήσουν να έρθουν.

Πολύ καλές και χρήσιμες οι πληροφορίες που μας έγραψες!
Θα ήθελα μόνο να συμπληρώσω πως το οικογενειακό περιβάλλον παίζει σημαντικότατο ρόλο για οποιαδήποτε διαταραχή.
Αν δεν καταλάβουμε πως μόνο με την υπομονή και την συμπαράσταση συμβάλουμε θετικά τότε είναι σαν να μην έχουμε κάνει καμμία ενέργεια.